Το μάτι μας είναι σαν μια φωτογραφική μηχανή. Ο φακός εστιάζει τις ακτίνες του φωτός που περνούν από την κόρη του ματιού στον αμφιβληστροειδή ή στην πίσω πλευρά του ματιού. Τα διάφορα μέρη του αμφιβληστροειδούς συλλέγουν αυτό το φως και στέλνουν ένα σήμα στον εγκέφαλό μας και τότε μπορούμε να δούμε. Για να έχουμε καλή όραση ο φακός πρέπει να είναι διαυγής, ώστε το φως να μπορεί να τον διαπεράσει και να φτάσει στον αμφιβληστροειδή. Όταν ο φακός γίνεται θολός ή αδιαφανής, το φως δεν μπορεί να περάσει μέσα από αυτόν και η όραση γίνεται θολή. Ο θολός φακός ονομάζεται καταρράκτης.

Συμπτώματα:

• ευαισθησία στο ηλιακό φως
• θολή όραση
• δυσκολία στην όραση τη νύχτα ή σε χαμηλό φωτισμό
• Προβλήματα στην αντίληψη σχημάτων ή στη διαφορά μεταξύ αποχρώσεων

  Αιτίες και παράγοντες κινδύνου του καταρράκτη:

• ηλικία
• διαβήτης
• γλαύκωμα
• φλεγμονή των ματιών (ραγοειδίτιδα)
• οικογενειακό ιστορικό καταρράκτη
• τραυματισμός των ματιών
• λοίμωξη
• Μακροχρόνια χρήση κορτικοστεροειδών (που λαμβάνονται από το στόμα για το δέρμα ή για οποιαδήποτε άλλη συστηματική νόσο).
• Έκθεση σε ακτινοβολία
• Κάπνισμα
• Χειρουργική επέμβαση για άλλο πρόβλημα στα μάτια.
• Χρήση μακροχρόνιας αντιγλαυκωματικής οφθαλμικής σταγόνας όπως η πιλοκαρπίνη.

Tαξινόμηση του καταρράκτη ανάλογα με το χρόνο εμφάνισης:

(Α) Συγγενής και αναπτυξιακός καταρράκτης (λιγότερο από 1% όλων των καταρρακτών): Εμφανίζονται λόγω κάποιας διαταραχής στη φυσιολογική ανάπτυξη του φακού. Όταν η διαταραχή εμφανίζεται πριν από τη γέννηση, το παιδί γεννιέται με συγγενή καταρράκτη. Ο αναπτυξιακός καταρράκτης μπορεί να εμφανιστεί από τη βρεφική έως την εφηβική ηλικία.

(Β) Επίκτητος καταρράκτης (πάνω από το 99% όλων των καταρρακτών): 1. Γεροντικός καταρράκτης (πάνω από το 90% όλων των καταρρακτών)-Αυτός ο τύπος καταρράκτη εμφανίζεται με την ηλικία 2. Τραυματικός καταρράκτης 3. Καταρράκτης σε συστηματικά νοσήματα όπως διαβήτης 4. Δευτερογενής καταρράκτης 6. Μετεγχειρητικός καταρράκτης λόγω οποιασδήποτε ενδοφθάλμιας χειρουργικής επέμβασης, όπως υαλοειδεκτομή και χειρουργική επέμβαση αμφιβληστροειδούς.

Αντιμετώπιση: Σε πρώιμο στάδιο καταρράκτη τα ακόλουθα πράγματα μπορεί να βοηθήσουν προσωρινά.

• Γυαλιά οράσεως
• Καλύτερος φωτισμός
• Μεγεθυντικοί φακοί
• Γυαλιά ηλίου

Εάν η όραση με γυαλιά χειροτερεύει, μπορεί να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση καταρράκτη.

Υπάρχει κάποιο φάρμακο για την θεραπεία του καταρράκτη;

Δεν υπάρχουν φάρμακα για την θεραπεία του καταρράκτη, η μόνη επιλογή είναι η χειρουργική επέμβαση καταρράκτη.

Αν δεν πάω για χειρουργική επέμβαση καταρράκτη, τι επιπλοκή μπορεί να εμφανιστεί;

Ένας καταρράκτης που προχωρά σε προχωρημένο στάδιο (που ονομάζεται υπερώριμος καταρράκτης) μπορεί να αρχίσει να διαρρέει σε άλλα μέρη του ματιού. Αυτό μπορεί να προκαλέσει έντονο πόνο που προκαλείται από δευτερογενές γλαύκωμα. Εάν συμβεί κάτι τέτοιο τότε μετά την επέμβαση καταρράκτη επίσης η όραση μπορεί να μην βελτιωθεί.

Πότε πρέπει να πάω για χειρουργική επέμβαση καταρράκτη;

Όταν έχει διαγνωστεί καταρράκτης, σκεφτείτε πώς η όρασή σας επηρεάζει την ποιότητα ζωής σας και την ικανότητά σας να κάνετε τα πράγματα που κάνετε συνήθως. Εκτός εάν ο καταρράκτης παρεμποδίζει την εργασία, την οδήγηση, το διάβασμα ή την καθημερινότητα, δεν υπάρχει επείγουσα ανάγκη αφαίρεσής του. Δεν είναι κακό να περιμένετε, αν έχετε τακτικά ραντεβού με τον οφθαλμίατρό σας για να αξιολογήσετε την εξέλιξη του καταρράκτη.

Είναι επώδυνη χειρουργική επέμβαση;

Δεν θα αισθανθείτε καθόλου πόνο, επειδή η χειρουργική επέμβαση καταρράκτη πραγματοποιείται υπό αναισθησία.

Μόλις γίνει η χειρουργική επέμβαση καταρράκτη, μπορώ να αναπτύξω ξανά καταρράκτη;

Όχι, δεν υπάρχει πιθανότητα να αναπτύξετε καταρράκτη μόλις γίνει η χειρουργική επέμβαση.

Πρόληψη:

• • Η καλύτερη πρόληψη περιλαμβάνει τον έλεγχο των ασθενειών που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καταρράκτη.

• • Το να φοράτε γυαλιά ηλίου όταν βρίσκεστε έξω κατά τη διάρκεια της ημέρας μπορεί να μειώσει την ποσότητα της υπεριώδους (UV) ακτινοβολίας στην οποία εκτίθενται τα μάτια σας. Ορισμένα γυαλιά ηλίου δεν φιλτράρουν την επιβλαβή υπεριώδη ακτινοβολία. Ένας οπτικός θα πρέπει να είναι σε θέση να σας πει ποιά γυαλιά ηλίου φιλτράρουν την περισσότερη υπεριώδη ακτινοβολία.

• • Για τους ασθενείς που καπνίζουν, η διακοπή του καπνίσματος θα μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης καταρράκτη.

• • Τρώτε πράσινα φυλλώδη λαχανικά.

• • Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι τα άτομα με διαβήτη διατρέχουν κίνδυνο να αναπτύξουν καταρράκτη. Έτσι, ελέγξτε το σάκχαρο στο αίμα.

• • Δεν πρέπει να λαμβάνετε στεροειδή από το στόμα για μεγάλο χρονικό διάστημα για οποιαδήποτε συστηματική νόσο.