Ο άνθρωπος βασίζεται στα οστά και τις αρθρώσεις για να στηρίζει το σώμα του και να μπορεί να κινηθεί. Πώς ακριβώς όμως μεγαλώνουν τα οστά και τι συμβαίνει σε αυτά με την πάροδο του χρόνου; Πώς αλλάζουν τα οστά σας καθώς μεγαλώνετε και τί μπορείτε να κάνετε για να τα διατηρήσετε υγιή;
Πώς αλλάζουν τα οστά καθώς μεγαλώνετε;
Τα οστά αποτελούνται από πυκνές εύκαμπτες ίνες – που ονομάζονται κολλαγόνο- και δομούνται από το σχηματισμό ασβεστίου και φωσφόρου σε μια ένωση που ονομάζεται υδροξυαπατίτης. Τα οστά αποτελούν τον σκληρότερο ζωντανό ιστό του σώματος, ωστόσο, το κολλαγόνο τούς παρέχει ένα βαθμό ελαστικότητας Τα οστά, που αποτελούν περίπου το 12% έως 15% του συνολικού σωματικού βάρους, είναι φτιαγμένα για να αντέχουν δραστηριότητες όπως το περπάτημα, το τρέξιμο και το άλμα. Τα οστά είναι ένας ζωντανός ιστός που ανανεώνεται συνεχώς. Ο σκελετός σας είναι εντελώς νέος κάθε πέντε έως 10 χρόνια! Όταν γεννιέστε, έχετε περίπου 300 οστά, αλλά με την πάροδο του χρόνου, καταλήγετε με μόλις 206. Αυτό συμβαίνει επειδή πολλά οστά, όπως αυτά στο κρανίο, συγχωνεύονται με το πέρας του χρόνου.
Πότε σταματά η ανάπτυξη των οστών;
Στην παιδική ηλικία και την εφηβεία, η συσσώρευση οστών ξεπερνά την αφαίρεση ή την απώλεια οστού. Στα 20 η πυκνότητα των μετάλλων στα οστά κορυφώνεται. Καθώς συνεχίζεται η γήρανση, η οστική σας μάζα μπορεί να σταθεροποιηθεί, εάν ακολουθείτε έναν υγιεινό τρόπο ζωής που περιλαμβάνει επαρκές ασβέστιο, βιταμίνη D και άσκηση — ή η οστική σας μάζα μπορεί να αρχίσει να μειώνεται αργά, με την οστική απώλεια να ξεπερνά τη συσσώρευση στα οστά. Η οστική πυκνότητα μειώνεται χωρίς αρκετή άσκηση, ασβέστιο, βιταμίνη Α, βιταμίνη Κ και βιταμίνη D από τα τρόφιμα που τρώτε.
Πώς επηρεάζει η ηλικία τα οστά σας;
Η φυσική απώλεια οστικής μάζας επιταχύνεται στη μέση της ζωής. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα κατά την εμμηνόπαυση (συνήθως γύρω στην ηλικία των 50 ετών, που ορίζεται ως πρόωρη εμμηνόπαυση εάν συμβεί πριν από την ηλικία των 45 ετών). Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, τα επίπεδα των προστατευτικών οιστρογόνων μειώνονται. Για τους άνδρες, η απώλεια είναι πιο σταδιακή επειδή η τεστοστερόνη μειώνεται αργά.
Μέχρι την ηλικία των 65 ετών, όμως, όλοι βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο, καθώς το ποσοστό οστικής απώλειας εξισορροπείται μεταξύ των φύλων. Από εκεί και πέρα, η οστική μάζα μειώνεται σταδιακά για το υπόλοιπο της ζωής σας, γεγονός που σας θέτει σε μεγαλύτερο κίνδυνο για κατάγματα. Για κάθε πέντε χρόνια που περνούν μετά την ηλικία των 65 ετών, ο κίνδυνος κατάγματος ουσιαστικά διπλασιάζεται.
Πότε αρχίζουν να αραιώνουν τα οστά;
Εάν η αραίωση των οστών κάνει την οστική σας πυκνότητα να πέσει κάτω από το φυσιολογικό, έχετε οστεοπενία ή οστεοπόρωση, που εξασθενούν τα οστά. Αυτό το σιωπηλό πρόβλημα συνήθως δεν προκαλεί συμπτώματα, αλλά σας θέτει σε κίνδυνο για κατάγματα. Τα κατάγματα της σπονδυλικής στήλης μπορεί να προκαλέσουν πόνο στην πλάτη ή/και καμπούρα.
Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι τα δύο τρίτα όλων των καταγμάτων της σπονδυλικής στήλης είναι ασυμπτωματικά και τα περισσότερα κατάγματα συμβαίνουν σε ασθενείς με οστεοπενία, όχι οστεοπόρωση, επομένως η έγκαιρη αναγνώριση, η πρόληψη και η θεραπεία είναι σημαντικές.
Πώς να προστατέψετε τα οστά σας;
Υπάρχουν μερικά βήματα που μπορείτε να κάνετε για να διατηρήσετε τα οστά σας δυνατά και υγιή. Δείτε πώς.
# 1. Ενισχύστε τα οστά σας με φαγητό
Το ασβέστιο και η βιταμίνη D συνεργάζονται για την ενίσχυση και την προστασία των οστών σας, επομένως τρώτε τροφές πλούσιες και στα δύο για να διατηρήσετε τα οστά σας υγιή. Το διαιτητικό ασβέστιο προτιμάται από τα συμπληρώματα, με συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη 1.000 έως 1.200 mg την ημέρα. Σε υγιείς ανθρώπους, η ποσότητα βιταμίνης D που απαιτείται ανά ημέρα ποικίλλει ανάλογα με την ηλικία.
# 2. Αποφύγετε το κάπνισμα
Υπάρχουν πολλοί λόγοι για να κόψετε ή να αποφύγετε το κάπνισμα, οπότε προσθέστε σε αυτή τη λίστα προσθέστε και την υγεία των οστών σας. Το κάπνισμα είναι τοξικό για τα κύτταρά σας και μειώνει τα επίπεδα των οιστρογόνων σας. Δεν υπάρχει τίποτα για το οποίο η νικοτίνη είναι καλή, συμπεριλαμβανομένων των οστών σας.
# 4. Κάντε εξετάσεις οστικής πυκνότητας (DXA).
Το τεστ οστικής πυκνότητας DXA είναι ένα τεστ απεικόνισης που μετρά την οστική σας πυκνότητα. Οι γυναίκες θα πρέπει να υποβάλλονται σε τεστ DXA από την ηλικία των 65 ετών, ενώ οι άνδρες θα πρέπει να τα κάνουν από την ηλικία των 70 ετών. Εάν έχετε κλινικούς παράγοντες κινδύνου για απώλεια οστικής μάζας ή κάταγμα, μπορεί να χρειαστείτε DXA νωρίτερα. Αυτοί οι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν:
- Οικογενειακό ιστορικό.
- Χαμηλό σωματικό βάρος.
- Προηγούμενα κατάγματα.
- Λήψη φαρμάκων που προκαλούν οστεοπόρωση π.χ. κορτιζόνη.
# 5. Λάβετε φάρμακα, εάν χρειάζεται
Εάν έχετε οστεοπενία ή οστεοπόρωση, ορισμένα φάρμακα μπορούν να επιβραδύνουν την απώλεια οστικής μάζας. Και αν διατρέχετε υψηλό κίνδυνο να αναπτύξετε αυτές τις καταστάσεις, τα φάρμακα είναι ζωτικής σημασίας. Αυτά χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: αντιαπορροφητικά, τα οποία εμποδίζουν το σώμα να απορροφήσει εκ νέου τον οστικό ιστό. και αναβολικά, τα οποία χτίζουν τα οστά σε άτομα που έχουν οστεοπόρωση.
# 6. Φροντίστε για άλλα θέματα υγείας
Λάβετε τη φροντίδα που χρειάζεστε για διαταραχές του θυρεοειδούς, διαταραχές των παραθυρεοειδών, πρόωρη εμμηνόπαυση ή οποιαδήποτε άλλη πάθηση που επηρεάζει την οστική σας πυκνότητα.
